domingo, 28 abril, 2024
spot_img
InicioCreativitasLucia Beijlsmit, coleccionista, artista y mecenas

Lucia Beijlsmit, coleccionista, artista y mecenas

La creadora holandesa ha encontrado en Extremadura su refugio y su jardín soñado

Una mujer que ha buscado su camino, luchando contra las dificultades, en una vida nada fácil. Esa mujer se llama Lucia Beijlsmit y nació en Ámsterdam (Holanda) en 1949. Después de acabar sus estudios, con 23 años marchó a vivir en América, a El Salvador, donde permaneció algunos años. Luego, de América a África, para residir en Angola. En medio, vivencias familiares en Nepal. Después de enriquecerse con múltiples culturas y convertirse en una políglota ciudadana del mundo, decidió retirarse a Extremadura, su refugio, donde ha creado un magnífico jardín de esculturas. Este artículo es el primero del autor de una serie dedicada a las mujeres mecenas del arte.

El profesor Alejo Hernandez Lavado.
El profesor Alejo Hernandez Lavado.

Cáceres, Extremadura.-

Hoy no voy a escribir desde la objetividad, sino desde la subjetividad. Ni siquiera me interesa la verdad, y menos aún la post verdad. Hoy me interesa la emoción, los sentimientos, la afectividad, la admiración.

Cuánto más leo sobre arte, sobre la historia del arte, sobre los artistas, menos claro tengo qué es arte y qué no es arte. Es más, paso ya de encontrar una definición que me satisfaga, que reúna los elementos descriptivos que me identifiquen algo como arte. Por eso, cada vez me centro más en las emociones y, por eso, cada vez me interesa de la creatividad aquello que me emociona, que me conmueve, que me abre la mente y los sentidos.

Tampoco me importa a estas alturas de la vida definir a la mujer. Si algo tengo claro es, que en general, las mujeres son más interesantes (como dice José María Pagador), y más admirables que los hombres. En este punto de vista, mucho tiene que ver mi madre. Ella siempre me ha demostrado que una mujer no es inferior a un hombre en nada. Desde sus circunstancias, con su palabra, y con toda la fuerza de la educación, me ha trasmitido, y me sigue trasmitiendo, a sus 95 años, que la mujer sigue sin ocupar en el mundo, en la sociedad y en la vida el rol que le corresponde. Y no me vale la realidad indiscutible de las mujeres que han podido desarrollar su vida científica y académica sin especial discriminación, porque ellas, como las del sector sanitario, han sido la avanzadilla que comenzó a conquistar la plena igualdad, que no la identidad. No deseo que la mujer sea idéntica al hombre, en absoluto. Cada cual tiene su identidad. Quiero simplemente que no sufra discriminación alguna por ser mujer, porque es una situación absurda, ilógica y sin sentido, se mire por donde se mire.


En Salorino, un pequeño pueblo cacereño, ha creado, con su compañero Jaspert, un jardín de esculturas en la naturaleza.


Viene todo esto a que hoy, quiero hablar de una mujer, de una artista, de una mecenas por la que siento cariño y admiración. Una mujer que ha buscado su camino, luchando contra las dificultades, en una vida nada fácil. Esa mujer se llama Lucia Beijlsmit y nació en Ámsterdam (Holanda) en 1949. Después de acabar sus estudios, con 23 años marchó a vivir en América, a El Salvador, donde permaneció algunos años. De América a África, para residir en Angola. En medio, vivencias familiares en Nepal. Después de enriquecerse con múltiples culturas y convertirse en una políglota ciudadana del mundo, decidió retirarse a Extremadura. No como Carlos I de España, para apartarse del mundanal ruido, porque ella sigue plenamente conectada con el mundo y con todos los movimientos intelectuales y creativos a nivel mundial.

Collage a partir de imagines de El Salvador, Angola, Nepal, Tailandia y Holanda. Collage gebaseerd op beelden uit El Salvador, Angola, Nepal, Thailand en Nederland.
Collage a partir de imagines de El Salvador, Angola, Nepal, Tailandia y Holanda. Collage gebaseerd op beelden uit El Salvador, Angola, Nepal, Thailand en Nederland.

LECTORA, VIAJERA, CREADORA

Lucia es una consumada lectora que no deja de viajar por España y fuera de España, reencontrándose con otras culturas y enriqueciéndose y creciendo como persona y como artista. Pero siempre volviendo a su hogar, en Salorino, un pequeño pueblo cacereño donde ha creado, con su compañero Jaspert, su jardín de esculturas en la naturaleza. Un espacio mágico en el que se mezclan obras de los artistas que ella más valora y que empezó a coleccionar hace muchos años, con otras suyas, y la aportación constante de Jaspert. También una mujer puede reflejar la riqueza del hombre que tiene a su lado, cuando ese hombre sabe ser el compañero que le ayuda a ser ella misma y sacar a la luz toda su creatividad.

Lucia tiene en Salorino su hogar, su estudio, sus radiales, sus martillos, sus sierras Todo un pesado aparataje que a uno le sorprende en una mujer de aparente fragilidad. Ella es permanente contradicción en su persona, en su vida, y en su obra: blanda y dura, firme y flexible, pero siempre sencilla, natural, esencial. Siempre buscando sacar de cada piedra, de cada elemento de la naturaleza, todo lo que esconde en su interior. Explora y busca en su entorno, pero no como los surrealistas un “objet trouvé” o “ready-made”. Ella busca materiales de la naturaleza para simplificarlos y buscar en su interior todo lo que encierran. En Salorino se ha encontrado con la diabasa. Una roca que no es infrecuente encontrar en Extremadura, que es extremadamente dura y resistente. Una roca que guarda varios colores diferentes, desde un negro intenso y profundo a un gris ligero, según se trabaje. A la vez, su densidad le confiere una sonoridad especial, que Lucia sabe aprovechar sabiamente.

Collage de fotos de diferentes ángulos del jardín de esculturas de Salorino. Collage van foto's vanuit verschillende hoeken van de beeldentuin van Salorino.
Collage de fotos de diferentes ángulos del jardín de esculturas de Salorino. Collage van foto’s vanuit verschillende hoeken van de beeldentuin van Salorino.

No es en estricto sentido una artista conceptual, en cuanto que no parte de una idea para realizar su obra, sino que busca en el interior de cada material lo que encierra y lo que el mismo puede expresar. Desarrolla su creatividad buscando en su propio interior y en el de los materiales, más que desarrollando una idea previa. A veces encuentra y a veces, simplemente, cambia de piedra.


Lucia desarrolla su creatividad buscando en su propio interior y en el de los materiales, más que desarrollando una idea previa.


Es una artista minimalista, en cuanto lo que le interesa es la esencia de las cosas. Una artista apegada a la naturaleza, que realiza su obra a partir de troncos de árboles, piedras que desechan en las canteras, lana y tejidos naturales. Todo ello lo transforma sin añadirle elementos, sin colorear, sin alterar. Como Picasso, sigue la regla de que la inspiración llegue con la traspiración, o sea, con el trabajo constante. Indagando, al tener la materia entre sus manos, por dónde van las vetas del mármol, de la madera o de cualquier otro material natural.

Lucía en su jardín de Salorino junto a una de sus obras. Lucía in haar tuin in Salorino naast een van haar werken.
Lucía en su jardín de Salorino junto a una de sus obras. Lucía in haar tuin in Salorino naast een van haar werken.

No busca gustar, se busca a sí misma, sin más pretensiones. Por eso, su obra es una proyección de ella misma. Ni el mercado ni el reconocimiento ni el dinero son objetivos a perseguir. Aspira a fundirse cada vez más con la naturaleza, esa naturaleza increíble que hay en los pueblos cacereños, donde cada vez se asientan más personas que ansían paz, arte y naturaleza. Y ese deseo de explorar nuevos espacios, nuevos mundos, nuevas culturas, junto al amor a una naturaleza como la que tenemos en Extremadura es el motivo de venir aquí. Venir como holandesa, porque ella sigue sintiéndose holandesa y orgullosa de todo lo bueno de su país y de sus gentes. Aunque no está orgullosa de la destrucción de la naturaleza que el desarrollo industrial y un consumo voraz ha provocado en Europa, incluida Holanda.

ARTISTA COMPROMETIDA

Sus dos últimas actividades han sido los días 16 y 18 mayo pasado. La primera en el Valle de Valdeflores. En el espacio y en el lugar donde aún pende el riesgo de que la naturaleza se convierta en el agujero negro de una mina de litio. En plena naturaleza ha colgado de los alcornoques centenarios telones de arpillera de tres metros de altura que mueve el viento intentando infundirles vida. Las piezas fueron donadas por la artista para que se subastaran y obtener recursos a fin de que la plataforma Salvemos la Montaña, pueda seguir luchando por este enclave amenazado. Hoy, con excepción de las expuestas en el Museo Vostell, cuelgan en los hogares de las personas que con su generosidad y amor al arte ofrecieron el precio más alto.

“Flores de luto”, imágenes esquemáticas tejidas por Lucia con lana negra sobre arpillera en el Valle de Valdeflores. “Bloemen van rouw”, schematische afbeeldingen geweven door Lucia met zwarte wol op jute in de Valdeflores-vallei.
“Flores de luto”, imágenes esquemáticas tejidas por Lucia con lana negra sobre arpillera en el Valle de Valdeflores. “Bloemen van rouw”, schematische afbeeldingen geweven door Lucia met zwarte wol op jute in de Valdeflores-vallei.

En las arpilleras, abstracciones geométricas inspiradas en la naturaleza del entorno, realizadas con lana negra. Todo ello, el día de la esquila de un rebaño de ovejas merinas de la variedad negra. Una variedad en extinción que aún se puede encontrar en Extremadura, Andalucía y Castilla y León, y que, por Resolución de 11 de abril de 2012, el Ministerio de Agricultura aprobó el último programa de mejora de la variedad negra de raza ovina merina.

La raza Merina Negra es el ovino ancestral de la mitad suroccidental de la Península Ibérica. Diversos autores romanos como Marcial o Plinio hablan de los rebaños de ovejas merinas negras en el entorno del Guadalquivir y de la gran calidad de su lana oscura en la época del imperio romano.

Ovejas negras pastando en el Valle de Valdeflores. Zwarte schapen grazen in de Valdeflores-vallei.
Ovejas negras pastando en el Valle de Valdeflores. Zwarte schapen grazen in de Valdeflores-vallei.

La recuperación de las ovejas merinas negras en el proyecto Merineando, así como en Laneras ambos, dentro de la plataforma cooperativa ACTYVA, sigue llenando de contenido el valle de Valdeflores, en un desarrollo económico sostenible junto a la ciudad de Cáceres. Esta variedad negra de ovejas merinas casi se extinguió en el apogeo de la Mesta, por razones de mercado. La demanda de la lana blanca, fácil de teñir, era la que había que satisfacer.

La Junta de Extremadura también tiene reconocida a la raza de ovejas negras merinas. No se trata, por tanto, de inventar una raza ni una variedad, sino de recuperar una raza que el mercado descartó en favor de ovejas blancas que permitían mejor teñir la lana de cualquier color. Precisamente, esa lana negra de los proyectos Merineando y Laneras, es la que Lucia ha fundido en la arpillera, para hacernos reflexionar sobre la destrucción de la naturaleza por un consumo sin límites, que acabe, en no muchos años, con la habitabilidad de la tierra.

Cuenco sobre tronco de árbol en mármol de Extremoz  en el Jardin de Salorino. Extremoz marmeren kom op een boomstam in de Jardin de Salorino.
Cuenco sobre tronco de árbol en mármol de Extremoz en el Jardin de Salorino. Extremoz marmeren kom op een boomstam in de Jardin de Salorino.

El 18 de mayo pasado, Día de los Museos, ofreció la artista otra exposición en el museo Vostell, con tres secciones, todas en torno a la lana y unidas a los espacios que durante centurias formaron parte de un lavadero de lanas. Una, El rebaño, creada con lana blanca sobre arpilleras. Frente a la rueca del lavado de la lana, las obras creadas para Valdeflores (Flores de luto). Un tercer grupo de piezas ofrecían reflexiones sobre Los Barruecos, un espacio singular donde el arte, la vida y la naturaleza se funden en una sola identidad. Un espacio siempre unido a lo más primario y elemental. Arpilleras que recuerdan un tótem primitivo y en las que la creadora se proyecta a sí misma en la más completa sencillez.

Lucia integrada en el atardecer en una de las obras realizadas para el Museo Vostell Malpartida. Lucia integreerde zich in de zonsondergang in een van de werken gemaakt voor het Vostell Malpartida Museum.
Lucia integrada en el atardecer en una de las obras realizadas para el Museo Vostell Malpartida. Lucia integreerde zich in de zonsondergang in een van de werken gemaakt voor het Vostell Malpartida Museum.

Lucía piensa que los extremeños no somos conscientes del inmenso valor que tenemos en Extremadura con nuestra naturaleza, pero en esto parcialmente se equivoca. Cada vez más extremeños somos plenamente conscientes del valor excepcional que el paisaje, la naturaleza y el medio ambiente aportan a Extremadura. Cada vez somos más los extremeños que no estamos dispuestos a consentir que, por un desarrollo económico insostenible disfrazado de falsa sostenibilidad, se destruya Extremadura. Una destrucción que se está orquestando con la administración minera de la Junta de Extremadura, y una ley de minas franquista y obsoleta, incompatible con un desarrollo económicos sostenible. Cientos de proyectos mineros pretenden convertir Extremadura en un queso gruyere, junto a miles y miles de hectáreas cubiertas de placas solares que destruyen lo más valioso que conserva Extremadura, su naturaleza. Hay que conseguir desarrollo económico en Extremadura, hay que crear empleo en Extremadura, pero sin destruir la naturaleza. No sólo con minería, con placas solares, con enormes embalses hidroeléctricos y centrales nucleares se consigue desarrollar un país o un territorio. Existen otras muchas opciones. La prueba de ello es que, en Extremadura, ni las centrales nucleares, ni las enormes presas hidroeléctricas, ni las más grandes instalaciones de placas solares de Europa, ni cientos de minas, han servido para que dejemos de ser la región menos desarrollada económicamente de España y de Europa.

Si siguen expoliando y destruyendo la naturaleza que aún conserva Extremadura, perderemos nuestro presente y nuestro futuro en favor de un mundo empresarial que sólo tiene la responsabilidad social corporativa como un mero instrumento de imagen, pero que no es responsable ni es social. Un mundo empresarial, al que ahora lo único que le interesa es lucrarse con los fondos europeos. Unos fondos que pueden acabar enriqueciendo a los más ricos y destruyendo los territorios mejor conservados de España y con ellos empobreciéndolos aún más. Y frente a todo esto, también lucha y crea Lucia Beijlsmit.

(NOTA: Los collages y las fotografías que ilustran este trabajo han sido realizados por Alejo Hernández Lavado).

ARTE POR LA MONTAÑA

La Plataforma Salvemos la Montaña de Cáceres, entre sus muchas acciones en defensa del entorno natural de la capital cacereña y de la propia ciudad monumental, contra la pretensión de la compañía minera australiana Infinity Lithium de abrir una nociva mina de litio en la misma, ha organizado una actividad artístico-reivindicativa titulada Arte por la Montaña, que empieza hoy, 17 de junio, y se prolongará hasta el 4 de julio. Se trata de una exposición colectiva de arte a beneficio del movimiento que lucha por salvar la Sierra de la Mosca de la agresión de la citada empresa minera.

Numerosos artistas, entre ellos, Lucia Beijlsmit, han donado sus obras para este fin y aún pueden seguir donando todos aquellos creadores que lo deseen, contactando con el correo o el teléfono que reproducimos al final.

La exposición tiene lugar en Los Siete Jardines de la ciudad cacereña. El lema de la acción es PROTEGEMOS LA SALUD, LA VIDA, LA BIODIVERSIDAD, EL FUTURO DE CÁCERES, UN MODELO DE CIUDAD HABITABLE.

(Para donaciones e información: mail: salvemoslamontanadecaceres@gmail.com
teléfono: 637 80 49 29)

(Alejo Hernández Lavado es doctor en Derecho, profesor universitario, delegado y asesor de Hispania Nostra y Europa Nostra, y un reconocido defensor del Patrimonio Cultural).

VERSIÓN EN HOLANDÉS

Lucia in haar werkplaats met haar gereedschap

Een vrouw die haar weg heeft gevonden, in een leven dat niet altijd gemakkelijk was. Zij heet Lucia Beijlsmit en is geboren in Amsterdam (Nederland) in 1949. Na het afronden van haar studie vertrok ze op 23-jarige leeftijd naar Midden Amerika, El Salvador, waar ze 4 jaar gewoond heeft. Daarna, van Amerika naar Afrika, om in Angola te gaan wonen. Tussendoor familie-bezoeken in o.a. Nepal. Nadat haar leven zich verrijkt had met meerdere culturen en ze een polyglot wereldburger was geworden, besloot ze zich terug te trekken in Extremadura, haar toevluchtsoord, waar ze een prachtige beeldentuin heeft aangelegd.

Dit artikel is het eerste van de auteur in een serie gewijd aan vrouwelijke mecenassen.

Cáceres, Extremadura.

Vandaag schrijf ik niet vanuit objectiviteit, maar vanuit subjectiviteit. Ik ben niet geïnteresseerd in de waarheid. Vandaag ben ik geïnteresseerd in emotie, gevoelens, affectiviteit, bewondering.

Hoe meer ik lees over kunst, kunstgeschiedenis, kunstenaars, hoe minder duidelijk het me wordt wat kunst is en wat niet. Tegenwoordig probeer ik niet meer een bevredigende definitie te vinden, die de beschrijvende elementen samenbrengt die iets als kunst voor mij identificeren. Daarom richt ik me steeds meer op emoties en ben ik steeds meer geïnteresseerd in creativiteit, in wat me emotioneert, wat me beweegt, wat mijn geest en wat mijn zintuigen opent.

Net zo min interesseert het me op dit moment in het leven een definitie van de vrouw te vinden. Als mij iets duidelijk is, is het dat vrouwen over het algemeen interessanter zijn (zoals José María Pagador zegt) en bewonderenswaardiger dan mannen.

Dit inzicht heeft veel met mijn moeder te maken. Zij heeft me altijd laten zien dat een vrouw in niets onderdoet voor een man. Vanuit haar omstandigheden, met haar woord en met alle kracht van opvoeding, geeft ze mij nu op 95-jarige leeftijd nog steeds door dat vrouwen ook nu nog niet de rol in de wereld, in de samenleving, en in het leven vervullen die hen toekomt. Ik heb het hier niet over de onbetwistbare realiteit van vrouwen die hun wetenschappelijke en academische leven hebben kunnen ontwikkelen zonder speciale discriminatie, omdat zij, net als degenen in de gezondheidssector, de voorhoede zijn geweest die volledige gelijkheid begon te veroveren. Ik wil niet dat de vrouw identiek is aan de man, zeker niet. Ieder heeft zijn eigen identiteit. Wat ik wil is dat ze niet wordt gediscrimineerd omdat ze een vrouw is, want het is een absurde, onlogische en zinloze situatie, hoe je het ook wendt of keert

Vandaag wil ik het hebben over een vrouw, een kunstenaar, een mecenas, voor wie ik genegenheid en bewondering voel. Een vrouw die haar weg heeft gevonden, vechtend tegen moeilijkheden, in een leven dat niet altijd gemakkelijk was. Zij heet Lucia Beijlsmit en is geboren in Amsterdam (Nederland) in 1949. Na het afronden van haar studie vertrok ze op 23-jarige leeftijd met haar echtgenoot naar Midden Amerika, El Salvador, waar ze 4 jaar gewoond heeft. Van Amerika verhuisde ze naar Afrika, om in Angola te wonen. Tussendoor familie-bezoeken in o.a. Nepal.

Nadat haar leven zich verrijkt had met meerdere culturen en ze een polyglot wereldburger was geworden, besloot ze zich terug te trekken in Extremadura. Niet zoals Carlos I van Spanje, om te vluchten voor de drukte, want ze is nog steeds volledig verbonden met de wereld en met alle intellectuele en creatieve bewegingen wereldwijd.

LEZEN, REIZEN, CREËREN

Lucia is een verwoed lezer en ze reist veel binnen en buiten Spanje, maakt contact met andere culturen, verrijkt zich daarmee en groeit als persoon en als artiest. Maar ze keert altijd terug naar haar huis, in Salorino, een klein dorp in Cáceres waar zij samen met haar partner Jasper een beeldentuin in de natuur heeft aangelegd. Een magische ruimte waarin werken van de kunstenaars die ze het meest waardeert en die ze vele jaren geleden begon te verzamelen, worden vermengd met haar eigen werk en de constante bijdrage van Jasper. Een vrouw kan ook de rijkdom van de man naast zich weerspiegelen, wanneer die man weet hoe hij de partner moet zijn die haar helpt zichzelf te zijn en al haar creativiteit naar boven te brengen.

Lucia heeft haar huis in Salorino, haar atelier, haar haakse slijpers, hamers, zagen, beitels, vijlen, allemaal zwaar gereedschap dat verbazing wekt bij een ogenschijnlijk broze vrouw. Ze is een permanente tegenstelling in haar persoon, in haar leven en in haar werk: zacht en hard, stevig en flexibel, maar altijd eenvoudig, natuurlijk, zonder pretenties. Altijd op zoek om uit elke steen, uit elk element van de natuur, alles te halen wat erin verborgen zit. Zij verkent en speurt haar omgeving af, maar niet zoals de surrealisten naar een «objet trouvé» of «ready-made». Ze zoekt naar materialen uit de natuur om ze te vereenvoudigen en de schoonheid van hun binnenkant te laten zien. In Salorino heeft zij de diabas gevonden. Een extreem hard gesteente waarvan toevallig een ader rond het dorp Salorino loopt. Een steen die verschillende kleuren in zich heeft. Van bruin aan de buitenkant, via lichtgrijs tot diep zwart, afhankelijk van hoe de steen bewerkt is. Tegelijkertijd geeft de dichtheid het een speciale sonoriteit, die Lucia vindingrijk weet te gebruiken, de klankstenen.

Ze is geen conceptueel kunstenaar in strikte zin, ze gaat niet uit van een vastomlijnd idee om haar werk uit te voeren, maar in plaats daarvan zoekt ze binnen elk materiaal naar wat het bevat en wat het kan uitdrukken.

Ze is een minimalistisch kunstenares, in zoverre dat wat haar interesseert de essentie van de dingen is. Een kunstenares die gehecht is aan de natuur en in haar beelden boomstronken verwerkt, marmer uit de steengroeven in Portugal, wol, zeewier en andere natuurlijke materialen. Dit alles transformeert ze zonder te kleuren, zonder het materiaal wezenlijk te veranderen, wel geeft ze er een andere dimensie aan.

Net als Picasso volgt zij de regel dat inspiratie komt met transpiratie, dat wil zeggen, met constant werk. Onderzoekend, met het materiaal in handen, waar de aderen van marmer, hout of welk ander natuurlijk materiaal dan ook heen gaan.

Ze is er niet op uit om werk te maken dat goed in de markt ligt, ze zoekt zichzelf, zonder verdere pretenties. Daarom is haar werk een projectie van haarzelf. Noch de markt, noch erkenning, noch geld zijn doelen die ze nastreeft. Zij streeft ernaar om meer en meer samen te smelten met de natuur, die ongelooflijke natuur van de steden en dorpen van Cáceres, waar steeds meer mensen, die hunkeren naar rust, kunst en natuur, zich vestigen. En dat verlangen om nieuwe ruimtes, nieuwe werelden, nieuwe culturen te verkennen, samen met liefde voor de natuur zoals we die in Extremadura hebben, is de reden om hierheen te komen, als Nederlandse, terwijl ze zich nog steeds Nederlands voelt en trots is op al het goede van haar land en haar mensen. Al is ze niet trots op de vernietiging van de natuur die industriële ontwikkeling en vraatzuchtige consumptie in Europa, ook in Nederland, hebben aangericht.

BETROKKEN KUNSTENAAR

Twee van haar activiteiten vonden plaats op 16 en 18 mei 2021.
De eerste in de Valdeflores-vallei. Een plek waar het risico bestaat dat de natuur het zwarte gat van een lithiummijn wordt.
Midden in de natuur heeft zij, tussen de honderd jaar oude kurkeiken, drie meter hoge jute doeken opgehangen die door de wind worden bewogen alsof ze een eigen leven lijden. Lucia heeft haar werk gedoneerd aan de Stichting Salvemos la Montaña (Laten we het Gebergte redden) om te worden geveild en zo middelen te verkrijgen zodat het platform kan blijven vechten voor deze bedreigde enclave. Tegenwoordig hangen ze, met uitzondering van die in het Museum Vostell Malpartida de Cáceres, in de huizen van de mensen die met hun vrijgevigheid en liefde voor kunst en natuur de hoogste prijs boden.

Op de zakken heeft ze met zwarte Merino wol de bloemen van de vallei Valdeflores, ten zuiden van de stad Cáceres, weergegeven. Dit alles op de dag van het scheren van een kudde zwarte Merinoschapen. Een bedreigd ras dat nog steeds voorkomt in Extremadura, Andalusië en Castilla y León, en waarvoor het ministerie van Landbouw bij resolutie van 11 april 2012 het nieuwste veredelingsprogramma voor de zwarte variëteit van het merinoschapenras heeft goedgekeurd.

Het zwarte Merino-ras is het voorouderlijke schaap van de zuidwestelijke helft van het Iberisch schiereiland. Ten tijde van het Romeinse rijk schrijven verschillende Romeinse auteurs, zoals Marcial of Plinio, al over de kuddes zwarte merinoschapen in de omgeving van de Guadalquivir en over de hoge kwaliteit van hun donkere wol.

Het herstel van de zwarte merinoschapen zowel in het ‘Merineando-project’, als in ‘Laneras’, binnen de ACTYVA-coöperatie, geeft de Valdeflores-vallei reden tot bestaan in een duurzame economische ontwikkeling vlakbij de stad Cáceres. Deze zwarte variant van het Merinoschaap was in de hoogtijdagen van de Mesta om marktredenen bijna uitgestorven. De vraag naar makkelijk te verven witte wol moest worden bevredigd.

Ook de Junta de Extremadura heeft het ras van de zwarte Merino schapen erkend. Het gaat dus niet om het uitvinden van een nieuw ras of een variëteit, maar om het herstellen van een ras dat door de markt werd vergeten ten gunste van witte schapen, waarvan de wol in elke gewenste kleur kon worden geverfd. Juist deze zwarte wol van de Merineando- en Laneras-projecten is hetgeen Lucia in de jute heeft opgenomen, om ons te laten nadenken over de vernietiging van de natuur door onbeperkte consumptie, die over kortere of langere tijd een einde zal maken aan de bewoonbaarheid van de aarde.

Op 18 mei 2021, Internationale Museumdag, had de kunstenares in museum Vostell nog een tentoonstelling met drie onderdelen rondom wol en gekoppeld aan ruimtes die eeuwenlang deel uitmaakten van een schapenscheerderij/wolwasserij. Een daarvan was El rebaño (de kudde), schematisch weergegeven schapenkoppen van witte wol op jute zakken.

Verder de werken gemaakt voor Valdeflores (Bloemen in de Rouw).

Een derde groep verwijst naar de geschiedenis van Los Barruecos, een uniek gebied waar kunst, leven en natuur samensmelten tot één identiteit. Een gebied dat altijd verbonden is geweest met het meest primaire en elementaire. Jute zakken die doen denken aan een primitief symbool waarin Lucia zichzelf in de meest complete eenvoud projecteert.

Lucía is van mening dat wij Extremenen, ons niet voldoende bewust zijn van de immense waarde van de Extremeense natuur, maar daar heeft ze het gedeeltelijk mis. Steeds meer Extremenen zijn zich ten volle bewust van de uitzonderlijke waarde die het landschap, de natuur en het milieu aan Extremadura verlenen. Steeds meer Extremenen zijn niet bereid Extremadura te laten vernietigen voor een niet-duurzame economische ontwikkeling vermomd als duurzaamheid. Een vernietiging die wordt georkestreerd door de Mijnbouwadministratie van de Junta de Extremadura en een achterhaalde mijnbouwwet uit de Franco-tijd, onverenigbaarmet duurzame economische ontwikkeling. Honderden mijnbouwprojecten zijn bezig om van Extremadura een Gruyère-kaas te maken, tegelijkertijd met duizenden en duizenden hectaren bedekt met zonnepanelen die het meest waardevolle dat Extremadura heeft te vernietigen: de natuur. We moeten economische ontwikkeling en werkgelegenheid realiseren in Extremadura maar zonder de natuur te vernietigen. Niet slechts met mijnbouw, zonnepanelen, enorme hydro-elektrische dammen en kerncentrales, is het mogelijk om een land of een territorium te ontwikkelen. Het bewijs hiervan is dat in Extremadura noch de kerncentrales, noch de enorme hydro-elektrische dammen, noch de grootste zonnepaneelinstallaties van Europa, noch honderden mijnen ervoor hebben gezorgd dat Extremadura is opgehouden de economisch minst ontwikkelde regio van Spanje en Europa te zijn. Er zijn vele andere opties.

Als ze doorgaan met het plunderen en vernietigen van de natuur die Extremadura nog steeds heeft, zullen we ons heden en onze toekomst verliezen ten gunste van een zakenwereld die maatschappelijk verantwoord ondernemen alleen als imago-instrument heeft, maar die noch verantwoordelijk noch sociaal is. Een zakenwereld, waarin het enige wat nu interesseert, is profiteren van Europese fondsen. Sommige fondsen zullen uiteindelijk de rijksten verrijken en de best bewaarde gebieden in Spanje vernietigen en deze daarmee nog meer verarmen. Ook bij dit alles voelt Lucia Beijlsmit zich betrokken.

(noot: de collages en foto’s bij deze tekst zijn gemaakt door Alejo Hernández Lavado).

KUNST VOOR HET GEBERGTE

Tussen de vele acties ter verdediging van de natuurlijke omgeving van de hoofdstad van de provincie Cáceres en van de monumentale stad zelf, heeft het platform ‘Save the Mountain of Cáceres’ in de zomer van 2021 een artistieke activiteit georganiseerd getiteld ‘kunst voor het gebergte’ om het op te nemen tegen de plannen van het Australische mijnbouwbedrijf Infinity Lithium om een schadelijke lithiummijn te openen in de vallei Valdeflores. Het is een collectieve verkooptentoonstelling ten voordele van de beweging die vecht om de Sierra de la Mosca te redden van de agressie van het eerder genoemde mijnbouwbedrijf.

Talrijke kunstenaars, waaronder Lucia Beijlsmit, hebben hun werk voor dit doel gedoneerd.

De tentoonstelling vond plaats in Los Siete Jardines in de stad Cáceres. Het motto van de actie was WIJ BESCHERMEN DE GEZONDHEID, HET LEVEN, DE BIODIVERSITEIT, DE TOEKOMST VAN CÁCERES, EEN MODEL VAN EEN LEEFBARE STAD.

(Voor donaties en informatie: mail: salvemoslamontanadecaceres@gmail.com

telefoon: 0034 637 80 49 29)

OVER DE AUTEUR

Alejo Hernández Lavado is doctor in de rechten, academicus van de Koninklijke Academie van Córdoba, emeritus professor aan de universiteit van Extremadura, afgevaardigde en adviseur van Hispania Nostra en Europa Nostra, een gerenommeerd verdediger van cultureel erfgoed en  medewerker van PROPRONews

SOBRE EL AUTOR

Alejo Hernández Lavado, ilustre profesor y defensor del patrimonio, nuevo colaborador de PROPRONews

Nuestro colaborador Alejo Hernández Lavado, nuevo académico correspondiente de la Real Academia de Córdoba

OTRAS INFORMACIONES Y ARTÍCULOS

Gobernantes y políticos: responsabilidad impune

Mina de litio, no. A cambio de nada

La destrucción de Cáceres, crónica de una muerte anunciada

Pandemia y crisis de la cultura y del Patrimonio Cultural y Natural

El expolio del patrimonio cultural es delito

S.O.S. por el Patrimonio Cultural y Natural

La política minera del Gobierno y la Junta es nefasta para Extremadura

ARTÍCULOS RELACIONADOS

Últimas Noticias